11 Februari 2025
Het belang van een reproduceerbare mal
Wanneer een klant vraagt om een reproduceerbare mal voor gietklei, denk ik terug aan mijn eerste stappen met 3D-printtechnologie. Een reproduceerbare mal begint altijd met een moedermal, die als basis dient om meerdere gietmallen te maken. Inmiddels doe ik al enkele jaren ervaring op met 3D-ontwerp, 3D-printen en keramiek. Een fascinerende combinatie omdat zowel keramiek als 3D-ontwerp en -printen directe impact hebben en elkaars resultaat versterken.
Levensduur en onderhoud van gietmallen
De levensduur van een gipsen gietmal hangt af van hoe vaak en zorgvuldig deze wordt gebruikt en het type klei dat erin gaat. Een goed onderhouden mal gaat zo’n 30 tot 50 keer mee. Een dikkere, goed afgewerkte mal houdt het langer vol dan een dunne variant. Volledig drogen tussen gietingen voorkomt barsten, terwijl schoonmaken en droge opslag beschermen tegen schade door vocht of schimmel.
Waarom een moedermal essentieel is
Omdat gipsmallen een eindige levensduur hebben, is een moedermal cruciaal wanneer je identieke exemplaren van een object wilt maken. Een moedermal moet robuust zijn om vervorming te voorkomen en de precieze details van het originele ontwerp vasthouden. Door harder gips te gebruiken, zoals dental stone, verleng je de levensduur. De investering in een moedermal ligt hoger, maar door seriematig nieuwe mallen te maken, verdien je dit ruimschoots terug.
De rol van 3D-printtechniek
Bij het maken van een moedermal voor een beker print ik de outer-shell, inner-shell en placer met extra dikke wanden. Om lekkage van gips tijdens het gietproces te voorkomen, pas ik een drievoudige kering toe. De outer-shell-elementen zet ik vast met quick-fasteners, waardoor de behuizing eenvoudig te verwijderen is. Een waterlekkageproef brengt op drie plekken kleine doorlatingen aan het licht, die ik met flexibele lijm seal.
Optimalisatie van print- en gietproces
De mal heb ik geprint op een Bambu X1C Carbon-printer met een printbed van ruim 25×25 cm. Door een slimme opsplitsing van onderdelen zijn ze eenvoudig te assembleren en nemen ze weinig ruimte in bij opslag. Het monteren van de gietvorm kost minder dan een half uur. Voor het minimaliseren van luchtbellen monteer ik een inbussleutel op een uit balans gebrachte boormachine, die zo als trilapparaat fungeert om luchtbellen naar boven te laten ontsnappen.
Innovatie en ambacht hand in hand
Het blijft fascinerend hoe een combinatie van 3D-printen en ambachtelijke technieken zoals keramiekgieten tot nieuwe mogelijkheden leidt. Met een laaghoogte van 0,08 mm kunnen zelfs de kleinste details van het printproces zichtbaar worden in de gipsmal. De voorbereidende kennis van het gietproces maakt het mogelijk toepassingen te creëren die eerder niet haalbaar zijn. Voor mij als maker en trainer blijft dit grensvlak van technologie en ambacht boeiend — zeker wanneer daar in de toekomst ook toegepaste elektronica bij komt kijken.
