3 Februari 2025
De draaiknop begeeft het
Een Gaggenau-inductiekookplaat doet al twintig jaar trouw zijn werk. Maar dan breekt de dag aan waarop UV-stralen, mechanische belasting en de tand des tijds hun tol eisen, en de levensduur van de draaiknop ten einde komt. Dat is erg jammer. Een nieuwe kookplaat is een kostbare investering, terwijl de kookplaat elektrotechnisch nog prima functioneert. Een vervangende knop is wel te krijgen, maar kost ruim € 200. Voor mij reden genoeg, én een mooie uitdaging, om mijn 3D-vaardigheden in te zetten.
Eerste stap: demontage en meten
Met de gedachte “Repair, Reuse, Recycle” ga ik aan de slag. Ik demonteer de bedieningsknop — een bijzonder complex onderdeel, waarin zelfs twee cardanassen verwerkt zijn. De knop zelf bestaat uit zeven onderdelen: een montageplaat, een montagemoer, een aandrijfschacht, een draaiknop, een roestvrijstalen draaistaaf, een grote veer en een passende inbusbout. Ik pak de schuifmaat erbij en begin met het zorgvuldig meten van de essentiële afmetingen, nadat ik eerst de gebroken draaiknop heb proberen te reconstrueren. Ik probeer me voor te stellen uit welke basiscomponenten ik de knop kan opbouwen.
Ontwerp en eerste testprint
Na een halfuur tekenen heb ik een ruwe vorm en print ik alvast een versie om te controleren of de belangrijkste afmetingen kloppen. Al snel blijkt dat er wat verbeteringen nodig zijn om de knop goed passend te krijgen. Na zes revisies heb ik een draaiknop die goed lijkt te passen. Ik besluit de knop uit twee onderdelen op te bouwen, omdat het printen met support ingewikkeld is en kleine laagjes support lastig te verwijderen zijn. Met elke revisie kom ik een stap verder, totdat ik uiteindelijk een perfect passend model heb.
De waarde van repareren
In een tijd waarin producten steeds vaker ontworpen lijken om snel vervangen te worden, is het belangrijk dat reparatie weer centraal gesteld wordt. Initiatieven zoals Repair Cafés en platforms zoals iFixit helpen gebruikers om hun apparaten zelf te herstellen, met gedeelde handleidingen en praktische ondersteuning. Dit sluit aan bij de beweging voor het recht op reparatie ‘Right to Repair’, die ervoor pleit dat fabrikanten onderdelen en reparatie-informatie beschikbaar stellen. Het herstellen van defecte producten draagt niet alleen bij aan het verminderen van afval, maar geeft ook weer ruimte aan het technische ambacht en stimuleert creatief probleemoplossen. Door bewuster te kiezen voor reparatie in plaats van vervanging kan de levensduur van apparaten verlengen en bijdragen aan een duurzamere samenleving.
De assemblage en eindresultaat
Nadat ik de 6e en definitieve versie heb geprint, begin ik zorgvuldig met de assemblage van de knop, die in de keuken ingebouwd zal worden. Het blijkt een staaltje ingenieuze Duitse techniek, ontwikkeld door het bedrijf dat in 1683 werd opgericht in de stad Gaggenau, in de deelstaat Baden-Württemberg. En nu vervangen door een stukje Nederlandse reverse engineering in ‘s-Hertogenbosch. Met deze vernieuwde knop kan de inductiekookplaat weer probleemloos functioneren en hopelijk nog lange tijd dienstdoen. Dit soort reverse engineering-trajecten met 3D-printing zijn uitdagend. De onderdelen moeten immers niet alleen precies passen, maar ook weer functioneel worden. Het dwingt je na te denken over slimme constructies en draagt bij aan de ontwikkeling van je persoonlijke vaardigheden. Maar vooral geeft het veel voldoening om te ervaren dat je met je vaardigheden een defect apparaat weer werkend kunt maken.
